ข่อย สรรพคุณและประโยชน์ของข่อย 27 ข้อ ! (ต้นข่อย)
ข่อย
ข่อย ภาษาอังกฤษ Siamese rough bush, Tooth brush tree ต้นข่อย ชื่อวิทยาศาสตร์ Streblus asper Lour. จัดอยู่ในวงศ์ Moraceae มีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ อีกเช่น ตองขะแหน่ (กาญจนบุรี), ส้มพอ (เลย ร้อยเอ็ด), ซะโยเส่ (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน), กักไม้ฝอย (ภาคเหนือ), สะนาย (เขมร), สมนาย เป็นต้น โดยต้นข่อยนั้นมีถิ่นกำเนิดแถวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และในประเทศไทย
ลักษณะของต้นข่อย
- ต้นข่อย เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง มีความสูงประมาณ 5-15 เมตร ลำต้นและกิ่งก้านค่อนข้างคดงอ มีปุ่มปนอยู่รอบๆต้นหรือเป็นพูเป็นร่องทั่วไป ซึ่งอาจจะขึ้นเป็นต้นเดียวหรือเป็นกลุ่ม เปลือกต้นมีสีเทาอ่อน เปลือกต้นบางขรุขระเล็กน้อยแตกเป็นแผ่นบางๆ และมียางสีขาวข้นเหนียวซึมออกมา แตกกิ่งก้านมีสาขามาก แตกกิ่งต่ำเป็นพุ่มทึบ และนิยมขยายพันธุ์ด้วยการใช้รากปักชำ เพราะจะเจริญเติบโตได้เร็วกว่าการใช้กิ่งปักชำหรือการเพาะเมล็ด
- ใบข่อย ลักษณะเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับมีขนาดเล็ก แผ่นใบมีสีเขียวเนื้อใบค่อนข้างหนากรอบ ผิดใบสากคล้ายกระดาษทรายทั้งสองด้าน ลักษณะใบคล้ายรูปรีแกมรูปไข่หัวกลับ โคนใบสอบ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก มีความกว้างประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4-7 เซนติเมตร
- ดอกข่อย ออกดอกเป็นช่อมีสีขาวเหลืองอ่อน โดยจะออกตามปลายกิ่งตามซอกใบ ดอกเดี่ยวแต่รวมกันเป็นกระจุก ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียจะอยู่ต่างดอกกัน
- ผลข่อย ผลสดมีลักษณะกลมสีเชียว ผลคล้ายรูปไข่ มีขนาดประมาณ 0.5 เซนติเมตร เมล็ดมีขนาดโตเท่ากับเมล็ดพริกไทย มีเนื้อเยื่อหุ้ม ส่วนผลแก่จะมีสีเหลืองใสและมีรสหวาน และเป็นที่ชื่นชอบของพวกนกเป็นอย่างมาก
สำหรับต้นข่อย คนไทยโบราณเชื่อว่าหากบ้านใดปลูกต้นไม้ชนิดนี้ไว้ประจำบ้านจะช่วยทำผู้อาศัยให้เกิดความมั่นคง มีความแข็งแกร่ง อดทนได้ดีเยี่ยม ช่วยป้องกันศัตรูจากภายนอก ทำให้แคล้วคลาดจากอันตรายที่เกิดจากผู้ที่ไม่หวังดีหรือศัตรูที่อาจมาทำอันตรายต่อสมาชิกในบ้าน และใบข่อยยังนำมาใช้โบกพัดเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายให้พ้นไปจากบ้านได้อีกด้วย และเพื่อความเป็นสิริมงคลจะนิยมปลูกต้นข่อยในวันเสาร์และปลูกไว้ทางทิศตะวันออก นอกจากนี้ต้นข่อยเป็นวัสดุที่ใช้ในการสื่อสารที่สำคัญในอดีตหรือที่เรียกกันว่า “สมุดข่อย” เพราะเนื้อไม้มีความแข็งแรงคงทน
สรรพคุณของข่อย
- ต้นข่อย สรรพคุณช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย (เปลือก)
- รากเปลือกใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ (รากเปลือก)
- เมล็ดสามารถนำมารับประทานเป็นยาอายุวัฒนะได้ (เมล็ด)
- ช่วยทำให้เจริญอาหาร (เมล็ด)
- เปลือกเมื่อนำมาต้มกับเกลือจะได้เป็นยาอมช่วยแก้รำมะนาดได้ (เปลือก)
- เปลือกต้น สรรพคุณช่วยแก้ริดสีดวงที่จมูก ด้วยการใช้เปลือกต้นนำมามวนทำเป็นยาสูบ (เปลือกต้น)
- กิ่งสด ช่วยทำให้ฟันทนแข็งแรง ฟันไม่ผุ ไม่ปวดฟัน ด้วยการใช้กิ่งสดประมาณ 5-6 นิ้วฟุต นำมาหั่นแล้วต้มใส่เกลือเคี่ยวให้งวด เหลือน้ำแค่ครึ่งเดียว นำมาอมเช้าและเย็น (กิ่งสด)
- เมล็ด ช่วยฆ่าเชื้อในช่องปากและทางเดินอาหารได้ ด้วยการใช้เมล็ดรับประทานและต้มน้ำอมบ้วนปาก (เมล็ด)
- ช่วยแก้ไข้ ด้วยการใช้เปลือกนำต้มกับน้ำแล้วรับประทาน (เปลือก)
- ข่อย สรรพคุณช่วยดับพิษภายในร่างกาย (เปลือก)
- สรรพคุณข่อยช่วยแก้อาการท้องร่วง (เปลือก)
- ช่วยแก้อาการบิด แก้ท้องเสีย ด้วยการใช้เปลือกนำต้มกับน้ำแล้วรับประทาน (เปลือก)
- ใบข่อยสดๆ นำมาปิ้งไฟชงกับน้ำดื่มใช้เป็นยาระบายอ่อนๆได้ (ใบ)
- ช่วยขับลมในลำไส้ (เปลือก,เมล็ด)
- เปลือกใช้ทาริดสีดวง (เปลือก)
- ช่วยรักษาแผลได้ (เปลือก,ราก)
- ชวยรักษาโรคผิวหนังได้ (เปลือก)
- ช่วยฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ (เปลือก)
- ช่วยแก้พยาธิผิวหนัง (เปลือก)
- ใบข่อย สรรพคุณช่วยบรรเทาอาการปวดของมดลูกในระหว่างมีประจำเดือน ด้วยการนำใบมาคั่วให้แห้งแล้วชงกับน้ำดื่ม (ใบ)
- เนื้อและแก่น ชาวเชียงใหม่ใช้แก่นข่อยนำมาหั่นเป็นฝอยแล้วมวนเป็นบุหรี่ไว้สูบเพื่อแก้ริดสีดวงที่จมูก (เนื้อ,แก่น,เปลือกต้น)
ประโยชน์ของข่อย
- ยางมีน้ำย่อยที่ชื่อว่า milk (lotting enzyme) มีประโยชน์ในการช่วยย่อยน้ำนม
- กิ่งข่อยสามารถนำมาใช้แปรงฟันแทนการใช้แปรงสีฟันได้ และยังทำให้ฟันแข็งแรงอีกด้วย แต่ต้องนำมาทุบให้นิ่มๆก่อนนำมาใช้ (กิ่งข่อย)
- ประโยชน์ของข่อย ยางสามารถนำมาใช้กำจัดแมลงได้
- ไม้นำมาใช้ทำกระดาษ ทำเป็นสมุดไทยหรือสมุดข่อยได้
- ประโยชน์ต้นข่อย เปลือกนำมาใช้ทำปอหรือใช้ทำเป็นกระดาษได้
- ประโยชน์ของต้นข่อย นิยมปลูกเพื่อทำรั้ว หรือปลูกไว้เพื่อดัดปรับแต่งเป็นรูปต่างๆ ที่เรียกว่าไม้ดัด (ต้นข่อยดัด)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น